Kaplumbağa Terbiyecisi Türk ressamlarından ve aynı zamanda aydınlarından birisi olan Osman Hamdi Bey’e ait olan bir eserdir. Bugün ülkemizde en pahalı eser olarak kabul edilmektedir. Sahip olduğu gizem ise onun hem maddi hem de manevi açıdan çok değerli olmasına neden olmaktadır.
Türk resim sanatının en değerli ve en pahalı tablosu olan Kaplumbağa Terbiyecisi Osman Hamdi Bey için de çizmiş olduğu en değerli eser olarak bilinmektedir. Çünkü ressamlar çok beğendikleri ve değer verdikleri eserlerini iki kez resmederler. İki farklı resim çalışmasında da tema aynı olmak kaydı ile bazı küçük değişiklikler söz konusudur. Kaplumbağa Terbiyecisi de Osman Hamdi Bey tarafından 1906 ve 1907 yıllarında iki kez resmedilmiştir. Ve bugün hala ikisinin de ne anlama geldiği tam olarak bilinemeyen bu eserler en değerli yapıtlar olarak bilinmektedir.
Osman Hamdi Bey Kimdir?
Bir eseri anlayabilmek için önce onun yaratıcısını tanımak gerekmektedir. Kaplumbağa Terbiyecisi eserinin yaratıcısı olan Osman Hamdi Bey 1842 – 1910 yılları arasında yaşamış olan ve o dönemin entelektüel kişiliklerinden birisidir. Kendisi Osmanlı Devleti adına yurtdışında eğitim alan öğrencilerdendir. Bunun en büyük öncüsü ise yurtdışında mühendislik eğitimi alan ve sadrazamlığa kadar yükselen babası İbrahim Ethem Bey’dir. Oğlunun da kendisi gibi iyi bir eğitim almasını isteyen babası sayesinde 12 yıl kadar Paris’te hukuk eğitimi almıştır. Ancak Paris’in sanatsal yanı Osman Hamdi Bey’i bambaşka alemlere sürüklemiş ve onun hep aklında olan sanatsal yönünü ön plana çıkarmasına aracı olmuştur. Paris’te hukuk eğitimi aldığı sırada Fransız bir ressamın yanında çıraklık ile işe başlamış ve bunun yanında arkeoloji dersleri de almıştır. 12 yıllık yaşantı içerisine sığdırdığı kocaman bir dünya vardır. Ve bu süre içerisinde Paris’te açılan bir resim sergisine katıldığı 3 resmi ile birlikte ilk kez bir Türk ressamın ismini Avrupa’da duyurmuştur.
12 yılın ardından ülkesine dönen Osman Hamdi Bey almış olduğu eğitim gereği devletin üst düzey görevlerinde yer almıştır. Ama sanatın yeri hep bir başka olduğu için bu alanda da çalışmalarına devam etmiştir. II. Abdülhamit’in de desteği ile kendisinin başında olduğu Osmanlı’nın ilk güzel sanatlar okulu bu vasıta ile açılmıştır.
Kaplumbağa Terbiyecisi’nin Hikayesi
Kaplumbağa Terbiyecisi eseri Türk resim sanatına kazandırılmış olan en popüler ve en değerli tablo olarak bilinmektedir. Aynı zamanda Osman Hamdi Bey’in ustalık eseri olan bu yapıt henüz kimsenin net olarak bilemediği ve farklı tahminlerin yer aldığı bir hikâyeye sahiptir. Ve sanatı bu kadar içten seven ve yaşayan bir insan olduğu düşünüldüğünde tabloya dair gelişen genel bir görüş söz konusudur. Şöyle ki;
İki farklı versiyonu bulunan ve küçük farklar dışında genel hatları ile aynı fikri taşıyan tabloda uzun kırmızı elbiseli bir derviş bulunmaktadır. Tüm sanat yorumcularının hemfikir olduğu konu ise bu dervişin Osman Hamdi Bey’in kendisi olduğu yönündedir. Sırtında kamburu ve elinde neyi ile birlikte ayakta duran bu dervişin önünde yeşillikler yiyen kaplumbağalar bulunuyor. Yorumculara göre Osman Hamdi Bey tüm hayatını insanların eğitimine ve sanata adayan bir kişi olarak biliniyor. Ve bu uğurda atmış olduğu tüm adımlarda çoğu kez yalnız kalıyor. Onun sanat ve insanların eğitimi için göstermiş olduğu bu çaba aslında çok yavaş kalıyor ve bu durum resmettiği tablodaki figürlerle birebir olarak örtüşüyor.
Osman Hamdi Bey tablosunda kaplumbağalar kullanıyor. Neden bir kedi, bir kuş ya da başka bir hayvan kullanılmadığı ise aslında çok net olarak anlaşılıyor. Yine yorumculara göre kaplumbağalar terbiye edilmesi imkansız olan hayvanlardır. Çok ağır hareket eden kaplumbağalar bu tabloda Osman Hamdi Bey’in sanat ve eğitim üzerine yetiştirmek istediği insanları temsil ediyor. İnsanlarda aynı kaplumbağalar gibi, onları değiştirmeye ve eğitmeye güç yetmiyor. Yetecek olsa bile onların yavaşlığı ile bu süreç çok ağır ilerliyor.
Kaplumbağa Terbiyecisi tablosundaki genel görüş bu şekilde yorumlanmaktadır. Tüm hayatı boyunca insanlara sanat adına bir şeyler kazandırmak isteyen Osman Hamdi Bey’in verdiği çaba ve aldığı sonuç anlatılmaktadır. Bununla birlikte bazı görüşlerde ise bir farklı yaklaşım karşımıza çıkmaktadır.
Tabloda yer alan dervişin Osman Hamdi Bey olduğu tüm yorumcuların hemfikir olduğu bir konudur. Ancak bazı yorumcular devletin farklı ve üst düzey işlerinde görev alan Osman Hamdi Bey’in, çalıştığı süre boyunca astlarına bir şeyler öğretmek için yoğun çaba içerisinde olduğu ancak astların aynı birer kaplumbağa gibi öğrenmeye ve eğitilmeye karşı direndiğinin anlatıldığı düşünülüyor. Almış olduğu görevlerde ne tür zorluklarla mücadele ettiğini ve göstermiş olduğu sabrı ifade ettiği anlaşılıyor.
Kaplumbağa Terbiyecisi’nin Sırrı Nedir?
Kaplumbağa Terbiyecisi tablosuna bakıldığında genel hatları ile dikkat çeken iki nokta karşımıza çıkıyor. Birisi beli bükülmüş yaşlı bir derviş ve diğeri de yeşillikler yiyen kaplumbağalardır. Ancak detaylara inildiğinde çok özel mesajlar veren derin bir içerik söz konusudur.
Ressam tarafından iki farklı şekilde resmedilen tablolarda bazı farklılıklar göze çarpıyor. Örneğin 1906 yılında resmedilen ilk tabloda yerde 5 kaplumbağa varken, 1907 yılındaki eserde yerde 6 kaplumbağa bulunuyor. Bu artışın etrafında yeniliklere, sanata ve eğitime direnen insanların her geçen gün arttığı anlamı çıkarılabiliyor. Yine 1907 yılında resmedilen tabloda yerde bir sürahi dikkatleri çekiyor. Bu tabloyu indirimli olarak ModaTablo‘dan alabilirsiniz.
Her iki tabloda da pencereden sızan bir ışık görünüyor. Bu ışığın gelecekten gelen bir ışık olduğu ve ancak tablodaki dervişin de yaptığı gibi bu ışığa karşı yüzünü dönenlerin ancak geleceğe dönük bir hayata sahip olabilecekleri ve zaten en anlamlı şeyin de bu olduğu mesajı verildiği düşünülüyor.
Kaplumbağa Terbiyecisi Nerede Çizildi?
Osman Hamdi Bey hem bir devlet adamı hem de birinci kuşak ressamlardan birisidir. Türk müzeci ve arkeolog unvanlarına da sahip olan Osman Hamdi Bey yoğun iş yaşantısı arasında her zaman eserlerine vakit ayırmıştır. Bunun için Eski Hisar’da ki evini kullanmış ve resimlerini çizmek için o eve inzivaya çekilerek çalışmalar yapmıştır. Ancak Kaplumbağa Terbiyecisi için Eski Hisar’da çizildiğine dair bir işaret söz konusu değildir. Yapılan incelemeler sonucunda bu çalışmaların Bursa’da çizildiği anlaşılmaktadır.
iki farklı tabloda duvarlarda yer alan çiniler dikkat çekmektedir. Aslında İstanbul’da resim çalışmalarını yaptığı gizli bir çalışma alanı olsa da, bu çinilerden de yola çıkılarak bu tabloların Bursa’da çizildiği bilgisine ulaşılmaktadır. Bursa’da da dönem dönem uzun soluklu çalışmalar yapan Osman Hamdi Bey Kaplumbağa Terbiyecisi çalışmasını Yeşil Cami’de tasarlamıştır. Günlerce burada kalıp çalışma yapamayacağı için mekanı fotoğraflandırmış ve çalışmalarına yine Bursa’da yer alan atölyesinde devam etmiştir. Zira tabloların arka planları incelediğinde Yeşil Cami’ye ait olduğu da net olarak anlaşılmaktadır. Mekanda firuze renkli altıgen duvar çiniler, lacivert üçgen çiniler ve pencere alınlığında yer alan ‘Şifâu’l-kulûb likâi’l-mahbûb’ yani ‘Kalplerin şifası sevgiliyle buluşmaktır’ anlamı taşıyan hadis-i şerif yer almaktadır. Bu detaylar tablolarla birebir olarak örtüşmektedir. Daha önce de bazı tablolarında Yeşil Cami’ye ait izler olduğu görülmektedir.
Kaplumbağa Terbiyecisi kanvas tablo satın almak için ilgili ürün: https://www.modatablo.com/kaplumbaga-terbiyecisi-kanvas-tablo
